Çevresel Sinir Sistemi

Beyin ve omurilikten çıkan sinirleri kapsar. Ç.S.S. sinir hücreleri ve sinir düğümlerinden meydana gelmiştir. Sinir düğümleri M.S.S. dışında kalan sinir hücrelerinin gövdelerinin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Beyinden 12 çift sinir çıkar. Omurilikten 31 çift koruma, duyu ve hareket sinirleri çıkar. En büyük omurilik sinir çifti bozoklara giden siyatik sinirlerdir.

Ç.S.S. görev ve işleyiş bölümünden 2 kısımda incelenir.

1- Somatik S.S.

Motor ve duyu nöronları ile donatılmıştır. Bu nöronların hücre gövdeleri M.S.S. de bulunur. Aksonları ise iskelet kasına gider ve isteğimizle çalışan iskelet kaslarını idare eder. Koşma, şarkı söyleme, yazma gibi beyin kontrolünde olan hareket ve davranışlar bu sistem yardımıyla yürütülür.

3- Otonom sinir sistemi

isteğimiz dışında faaliyette bulunan bütün iç organlara sinir gönderen özel bir sinirdir. Otonom sinirler omurilik, omurilik soğanı ve hipotalamustaki merkezlerde kontrol edilmektedir. Bu S.S.'de sadece miyelinsiz motor nöron bulunur.

Otonom sinir sistemi sempatik ve parasempatik sinir sistemi olmak üzere 2'ye ayrılır. Her iç organa bir sempatik bir para sempatik sinir sisteminden gelen uyartılar zıt yönde etki yapar. Sempatik sinirler organların çalışmasını hızlandırırken, parasempatik sinirler sempatik sinir sisteminin çalışması özellikle zar durumunda kaldığında etkilidir.

Kızma, hiddet, heyecan gibi stres durumları sempatik sistemin aşırı çalışmasıyla olur. Örneğin kızma durumunda sempatik sistemin çalışmasıyla kan basıncı, kan glikozu yükselir, kalp atışı hızlanır, kan damarları, terleme artar, göz bebeği genişler. Parasempatik sistem ise yukarıdaki olayları bir süre sonra yavaştan etki yapar.

Parasempatik sinirler sindirimi hızlandırırken, kalp atışı ve dolaşımını yavaşlatır, sempatik sinirler sindirimi yavaş bir kan dolaşımı hızlanır.

Otonom sinir sistemi hemostosiyide sağlar.

Beyinden çıkan en önemli sinir vagustur.

Omurilikten çıkan en önemli sinir siyatiktir.